Niewątpliwym czynnikiem usposabiającym jest zaparcie stolca. Ponadto zapalenie wyrostka robaczkowego pojawia się często w następstwie takich chorób, jak choroba reumatyczna, ostre zakaźne zapalenie żołądka i jelit, płonica, odra itd. Szczególnie złośliwy przebieg ma zapalenie wyrostka robaczkowego po odrze. Pewną rolę przyczynową odgrywa także inwazja owsików.

Zmiany zapalne w błonie śluzowej wyrostka robaczkowego mają początkowo charakter nieżytowy (obrzęk, nacieczenie), po czym ustępują lub przechodzą w ropne nacieki w ścianie wyrostka, które szybko rozszerzają się i obejmują cały wyrostek. Dalszym ich etapem jest pęknięcie wyrostka lub jego zgorzel i przejście procesu ropnego na otrzewną. Zapalenie otrzewnej może przybierać postać zapalenia rozlanego lub ograniczonego, o ile zdolność zlepna otrzewnej przeważy nad inwazyjnością zarazków. Ograniczone zapalenie otrzewnej nosi nazwę nacieku około- wyrostkowego (appendicitis plastica). Im młodsze dziecko, tym mniejsza zdolność lokalizacji zapalenia i tym większa możliwość rozlanego zapalenia otrzewnej.