Występują bardzo rzadko. Mogą one przebiegać w postaci ostrych niedokrwistości hemolitycznych u osób z niedoborem dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej, pląmicy malopłyt- kowej, ostrej agranulocytozy lub pancytopenii. W piśmiennictwie opisano pojedyncze przypadki każdej z tych postaci klinicznych.

Wśród przewlekłych postaci działania niepożądanego pochodnych sul- lonylomocznika, występujących częściej niż zespoły ostre, napotyka się niedokrwistość normoblastyczną, leukopenię przejściową i bezobjawową małopłytkowość. Powikłania te występują rzadko, w większości obserwacji podaje się częstość 1-5%o.

Częstość występowania hipoglikemii jako niepożądanego działania pochodnych sulfonylomocznika wynosiła we własnym materiale dia glibenklamidu 16%, dla chloropropamidu 2,5%, dla tolbutamidu 0,5%. W sporadycznych przypadkach stwierdzono prawdopodobny wpływ pochodnych sulfonylomocznika podawanych ciężarnym z cukrzycą na powstawanie hipoglikemii i drgawek u noworodków.

Doustne leki przeciwcukrzycowe praktycznie nie wywołują zespołów związanych z uszkodzeniem nerek. Opisano pojedyncze przypadki białkomoczu, który ustępował po przerwaniu stosowania leku. U wszystkich leczonych występuje niewielkie zwiększenie tzw. reszty azotowej we krwi.

U osób leczonych chloropropamidem na początku kuracji może pojawić się przejściowe działanie antydiretyczne wywołane przez uwalnianie hormonu antydiuretycznego.

Hamowanie czynności gruczołu tarczowego. U osób długotrwałe leczonych pochodnymi sulfonylomocznika może pojawić się upośledzenie wiązania tyroniny w tyreoglobulinę. Związki te nasilają wpływ substancji wolotwórczych (np. propylotiouracylu) oraz niekorzystny wpływ leczenia solami litu i steroidami antykoncepcyjnymi na gruczoł tarczowy.

W badaniach doświadczalnych zauważono teratogenne działanie preparatów sulfonylomocznika. U ludzi nie opisano dotychczas żadnego przypadku uszkodzenia płodu, które by można powiązać z tymi lekami. Istnieją natomiast spostrzeżenia wskazujące, że stosowanie ich w okresie ciąży nie przeszkadzało w rozwoju płodu.

Właściwości farmakologiczne. Charakterystykę farmakologiczną tych leków podano w tab. 45. Mechanizm działania pochodnych biguanidu nie zależy od ich wpływu na wydzielanie insuliny. Biguanidy zmieniają powierzchniowy potencjał