Obraz kliniczny. Wspólną cechą wszystkich, niewyrównanych zasado- wic metabolicznych niezależnie od ich etiologii jest zwiększenie pH i stężenia wodorowęglanów we krwi oraz hipowentylacja. Zwiększenie pH krwi, zmniejszając stężenie wapnia zjonizowanego, może być przyczyną napadów tężyczki, zaburzeń czynności ośrodkowego układu nerwowego (stany depresji, lękowe, objawy psychozy, senność), układu krą- żenią (spadek ciśnienia tętniczego krwi), przewodu pokarmowego (wzdęcia, niedrożność porażenna jelit, brak łaknienia) oraz mięśni szkieletowych (osłabienie siły mięśniowej). W zależności od etiologii zasadowicy metabolicznej obraz kliniczny może być znacznie zróżnicowany, Na.przy- kład w zasadowicy wywołanej wymiotami dominują objawy oligowolemii (spadek ciśnienia tętniczego krwi, ostra niewydolność nerek pochodzenia przednerkowego), w zespole Burnetta – objawy hiperkalcemii, w zasadowicy zaś spowodowanej hipokaliozą – objawy niedobru potasu (p. Polekowa hipokaliemia).

Rozpoznanie zasadowicy metabolicznej może być bardzo trudne, jeżeli rozwinęła się ona w następstwie długotrwałego stosowania leku bez zlecenia lekarza. Dotyczy to szczególnie leków przeczyszczających leki te zmniejszając stężenie potasu w organizmie, powodują wtórne zaparcia. W każdym przypadku podejrzanym o zasadowicę metaboliczną rozpoznanie musi być potwierdzone oznaczeniem pH krwi, stężenia jonów wodorowęglanowych, sodowych, potasowych i chlorkowych.

Leczenie. Oprócz leczenia przyczynowego (odstawienie leku wywołującego zasadowicę) należy wyrównać zaburzenia gospodarki wodnej, sodowej, potasowej i wapniowej, zgodnie z podanymi wyżej wskazaniami. Lekiem z wyboru w leczeniu zasadowicy hipochłoremicznej wywołanej wymiotami jest izotoniczny roztwór chlorku sodowego. Po uzupełnieniu niedoboru chlorku sodowego, wody i potasu, prawie nigdy nie zachodzi potrzeba podawania leków zakwaszających (kwasu solnego, chlorowodorku lizyny lub argininy).