Nie wszystkie doustne środki antykoncepcyjne w jednakowym stopniu wykazują podane wyżej 3 rodzaje działania. Zależy to zarówno od rodzaju preparatu, jak i od dawki poszczególnych jego składników. Duże znaczenie praktyczne ma znajomość działania i stosowania odpowiednich preparatów – ze względu na zawartą w nich dawkę estrogenów i gestagenów, tym bardziej, że leki te stosuje się także leczniczo w różnych zaburzeniach ginekologicznych.

Stosowanie samych gestagenów (bez estrogenów) w antykoncepcji zapoczątkował Pincus W 1955 r., ale wkrótce zaniechano ich stosowania na korzyść środków estrogenowo-gestagenowych. Ostatnio zauważa się po-

WTÓt do metody stosowania samych gestagenów w zapobieganiu ciąży. Wynika to głównie z powikłań naczyniowo-sercowych, jakie dają estrogeny w preparatach złożonych, także w najmniejszych dawkach.

Działanie doustnych środków antykoncepcyjnych charakteryzuje się aktywnością antygonadotropową, ale także bezpośrednim działaniem na narządy płciowe, a mianowicie:

– 1) zmienia charakter śluzu szyjkowego, który gęstnieje i staje się nie- przenikliwy dla plemników,

– 2) powoduje zmniejszanie się kurczliwości jajowodów,

– 3) zmienia stan błony śluzowej macicy, co uniemożliwia zagnieżdżenie zapłodnionego jaja.

– 1) duże dawki leku podawanego 5-25 dnia cyklu – wówczas przeważa działanie antygonadotropowe,

– 2j małe dawki (,,mikro”) w sposób ciągły codziennie o stałej godzinie – w tych przypadkach nie zawsze dochodzi do hamowania przysadki, ale działanie obwodowe gestagenów jest zapewnione.