Dehydroemetyna, lek pełzakobójczy, wykazuje również działanie na przywry. Nie należy podawać jej chorym z niewydolnością krążenia i nerek, jak również dzieciom i kobietom w ciąży. W trakcie leczenia mogą pojawiać się działania niepożądane, takie jak bóle głowy, zaburzenia żołądkowo-jelitowe (zwłaszcza nudności, biegunki), sercowo-naczyniowe (niedociśnienie tętnicze, częstoskurcz, zmiany w EKG) oraz objawy nerwowo-mięśniowe (osłabienie siły mięśniowej, zapalenie wieloner- wowe).

Badanie kontrolne przeprowadza się w 1 mies. po leczeniu. Fasciolopsis buski (Lankester, 1857) Odhner, 1902

Występowanie. Przywra pasożytująca u człowieka w przewodzie pokarmowym, rozprzestrzeniona w południowo-wschodniej Azji (Chiny, Wietnam, Tajlandia, Filipiny, Indonezja, Bangladesz, Pakistan). Jej żywicielami ostatecznymi są człowiek i Świnia. Ocenia się, że kilkanaście milionów ludzi zarażonych jest tym pasożytem.

Budowa i rozwój. Postać dojrzała jest owalna, o wymiarach 20-90 mm x 5- 25 mm należy do największych przywr u człowieka. Powierzchnia ciała pokryta jest drobnymi kolcami. W odróżnieniu od motylicy, do której jest podobna pod wieloma cechami, F. buski nie ma z przodu ciała stożka, jej przyssawka brzuszna jest kilkakrotnie większa od gębowej, jelito tworzy tylko dwa główne, ślepo zakończone pnie, bez bocznych odgałęzień, a jądra, choć stanowią także gruczoły cewkowate rozgałęzione, tworzą dwie jednostki wyraźnie odgraniczone jedno od drugiego i leżą niemal idealnie w tej samej, strzałkowej linii ciała.

Jaja F. buski trudno odróżnić od jaj F. hepatica ze względu na podobny kształt i rozmiary (125-140 x 70-90 pm).

Cykl rozwojowy (ryc. 4.12) rozpoczyna się po wydaleniu do środowiska ze-wnętrznego jaj, w których rozwijają się urzęsione postacie miracydium pływające swobodnie w wodzie. Po napotkaniu właściwego żywiciela pośredniego, np. ślimaka z rodzaju Planorbis, Segmentina, Hyppeutis lub Gymulus, miracydium wnika czynnie do jego ciała, przekształcając się w sporocystę. Dalszy rozwój przebiega podobnie jak u motylicy, z tym że często redie macierzyste wytwarzają redie potomne, a powstałe z nich cerkarie otorbiają się jako metacerkarie (adoleskaria) na wodnych roślinach, spożywanych chętnie, zwłaszcza przez dzieci, w stanie surowym. Plantacje tych roślin zakładane są często w zbiornikach wodnych zanieczyszczonych od-

Do zarażenia dochodzi po spożyciu surowych roślin wodnych, np. kotewki, orzecha wodnego, kasztana wodnego, na których otorbiają się metacerkarie. Gdy dostaną się do przewodu pokarmowego żywiciela ostatecznego, wówczas w dwunastnicy i jelicie cienkim ulegają one ekscystacji i przyczepiają się do błony śluzowej.

Chorobotwórczość. Fascjolopsoza (fasciolopsosis) może przebiegać z bólami brzucha i biegunką, ze stolcami obfitymi, żółtozielonymi, zawierającymi nie strawiony pokarm. W badaniu endoskopowym stwierdza się miejscowy stan zapalny ze wzmożonym wydzielaniem śluzu, krwawieniami, owrzodzeniami i tworzeniem ropni. W ciężkich zarażeniach może dochodzić do ostrej niedrożności jelit, obrzęków i wodobrzusza.

Wykrywanie. Rozpoznanie opiera się na wykryciu w kale jaj lub dojrzałych przywr oraz na wynikach badań serologicznych patrz F. hepatica.

Zwalczanie. W profilaktyce zarażeń Fasciolopsis buski należy uwzględnić nisz-czenie żywicieli pośrednich, unikać spożywania surowych owoców roślin wodnych oraz picia nie przegotowanej wody.